229 lat temu Sejm Czteroletni po burzliwej debacie jednomyślnie przyjął ustawę rządową na Zamku Królewskim w Warszawie, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli.
Zdaniem historyków Konstytucja 3 Maja stanowi ważny element pamięci zbiorowej, bez której żadna wspólnota istnieć nie może. To pierwszy raz, gdy Polska odzyskała niepodległość (prof. Henryk Samsonowicz) – kolejne to 11 listopada 1918 r. i 4 czerwca 1989 r.
Do czego potrzebna była Konstytucja? Dla uratowanie Rzeczypospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 r. i chyliła się ku upadkowi.
Oczywiści projekt wywołał dyskusję, odezwali się jej przeciwnicy, dziś jednak musimy pamiętać, że ten dokument potwierdził wolę Polaków – chcieli zmian korzystnych dla kraju. Dokument ten był pierwszym krokiem na drodze do powstania demokratycznego państwa, w którym liczy się głos jego obywateli. Nie dziwi więc, że pamiętam i w różnej formie co rok uroczyście obchodzimy rocznicę tego wielkiego wydarzenia. Odbywają się uroczystości państwowe, akademie, koncerty – pragniemy, aby młode pokolenia rozumiały, jak ważne to wydarzenie.
Jak pisze historyk z Uniwersytetu Warszawskiego prof. Piotr Ugniewski „Ustawa rządowa (…) pozostawiła ważne przesłanie dla Polaków na przyszłość, jak osiągać bez przemocy porozumienie w podstawowych dla dobra publicznego sprawach” .
D.Kapica
